Flèshbèk

Un kalor inmenso na Hato. No tin kaminda di buta hende. E dia a yega. Span hala. Bula bai laga nèshi. Yoramentu. Un último brasa. Un delaster konseho. Un bes bo ta bek. Hasi bo máksimo esfuerso. Porta a sera. Amigunan ku awa na wowo. Bekadonan di Boneiru, Saba i St. Maarten ta den sala kaba. Tur hende den mesun situashon. Papia i hari pa tapa tristesa. Diskurso di diputado. Orguyoso. Futuro.Kaba estudio. Bolbe bèk. Yuda Kòrsou progresá. Niun hende no ta skuchando. Avion a lanta. Último bista for di bentana. Esta un bunitesa. Kurason ta bati duru duru. Wowo ta yena ku awa. Silensio total. Un Fase nobo. Hopi espektativa. Hopi pregunta. Tiki kontesta.

Schiphol A4. Bochincha. Mas Diskurso. Mesun tópiko. Yen kara konosí. Kuminda bo na Hulandes. Kontestá na Papiamentu. Bo no tabata makaku. SSC. Situashon bruá. Tur aña ta meskos. No tin evaluashon te pa tin adelanto. Kuenta di banko. ABN. Tarheta di seguro. Boogaard. Bus pa bo siudat. Kaminda ta largu. Kamber blo bashí. Flur di betòn. 16 meter kuadrá. A ni un pera di lus. No reklamá paso tin hende sin kamber. Ademas bo tin bo mes kushina.

studentenkamer-

E bisiña yama Joost. E tin 1 kachó i 1 pushi. 16 meter kuadrá tur na lana. E ta puntra si mi ta dal kos. E ta planta su kos den bodega.  Mi a hole esei for di entrada. Konsumo propio pues legal. Si mi kièr purba laga sa. E stima músika Dubstep. Si e músika ta muchu duru, no yama polis sino papia kuné. Djasabra mainta Salsa Antiano kontra Dubstep. Joost na porta. Por fabor baha e volumen. Joost su apariensia ta gaña bo. Tèrsio masha inteligente mes. Graduá di dos estudio pareu den 4 aña.

keep-calm-and-enjoy-student-life-3

Bishitá e studiantenan nobo. Kompartí loke bo a siña. Hopi duda riba nan kara. Un mundu nobo pa nan. Preparashon ta laga hopi di deseá. Hulandes kibrá. Mentalidat alarmante. Alarma di hotèl ta zona. Tur hende pafó. No uza left. Tur hende spantá. Huma den kamber. E la keinta zeta. Batata hasá e kièr kome.”Jet lag”a pone kabishá. A resultá ku binager no ta zeta. E la siña algu. Nunka e la para den kushina. Semper ta su mama a kushiná.

Mek pa sali kas. Sneu for di mainta trempan. Solo no a presentá awe. Kontemplá pa keda kas. 5 minüt pa lès kuminsá. Kòrda riba e meta. Subi baiskel trapa bai skol. Hunga sabi i kue kaya den sentro. 8 siklista mi dilanti.  Diripiente pèchi blou mi dilanti. Polis skondí tras di pilá. “U mag hier niet fietsen”. Dikon otro si por?. Su kontesta: E no por para tur pareu. Pa kasualidat esun koló skur si. Diskriminashon. Kisas. Ofendí. Sigur ku no. Akseptá ku bo ta robes. But di 90 florin. Sèn tirá afó djis pa flohera.

Kabes den buki. Henter siman. Tèntamen. Repasá tur kapítulo. Buska tèntamen di aña anterior mané drogadikto ta buska florin. Alarma pa no pèrdè ariba. Telefòn ta bai promé ku alarma. Ta mama. “Ba lanta kaba?” 4 aña largu. E mesun pregunta tur biaha ku tin tèntamen. Sin falta un. Amor di mama. Kibra kabes 3 ora largu den un sala di deporte bon friu. Sali pafó kompará respuesta. Mayoria respuesta bo tambe tin. No ta garantia. Tòg hopi alegria. Resultado 8,5. Gradisí Señor. Tres hende mihó ku bo. Kòrda nan kara pa siguiente bes. Kompetensia sano.

studenten

Preis di pasashi. KLM ta abusá.Monopolio. Via Merka ta mas barata. Dos dia mas largu pa yega. Dos dia ménos pa gosa. Bula ku KLM tòg. Maleta fásilmente bou di 23 kilo. Mi tras Dèka ta bisa “mi maleta ta hopi pisa, mi ta spera nan lag’e pasa sino mi ta bira k*ñ* ”.  Chèk in i hala un banda. Komedia tei kuminsá. Maleta a subí.  32 kilo!. “Mevrouw u moet bijbetalen”. Dèka ku kara di sorpresa. Man a bai laira. “Alles moet mee!”. Pachi Damon por tuma les serka dje. Djente afó mi ta kana bai imigrashon. Parti di kultura. Hari nan pa nan koba bo.

Un brasa fuerte pa famia. Kue yabi di outo subi kaya. Fiesta. Noche buena. I Love 2 Party. Dulce & Caliente. Brakkeput Mei Mei. Kue anochi hasi di dia. Ayaka . Sòpi di Kabritu. Papaya stobá. Tambú na Banda Bou. Trinchera. Djùk ku eis. Paranda. Show di vürwèrk. Pagara. Pietermaai. Saliña. Mambo. De Tropen. Fever na Nieuwe Haven. Trùk di pan. Noche di kompra. Punda lata lata. Nan ta mirabo i bolbe kuminda bo na Hulandes. Mucha di Utrecht nan ta. Ta kos di awor. Bo ta kòrda nan bon bon di Sta. Maria. E kaya di tera patras di McDonalds.

Bragadam.Un dolor imenso. Bèk den trein. Lòs laga bai. Si e ta destiná e lo bolbe. Un lugá speshal pa semper. Kurason kibrá. Kuminsá di nobo. Liber. Soltero. Niun kuenta ni rason di duna. “Sneeuwwitje” ta interesá. “Kaasmiep” tambe kièr. “Blondi” no ta ni pensa dos bes. Tur kièr choco flava. Tin pa tur. Kisas tur pareu. No!. Stòp. No ni kuminsá. Bo no a lanta asina. Kòrda riba e meta.

Tésis. Rekta final. 90 dia largu den biblioteka. 9 pa 5. Skirbi, delete. Skirbi, delete. Warda resultado. Nèrvioso. Positivo. Gradua. Doctorandus. Título. Drs. Felisitashon. Mayornan presente na seremonia. Selebrashon. Broma ku bo kos. Edukashon ta e mihor invershon den bo mes. Niun hende no por kit’é. Nòmber den korant. Gradisí Señor.Fin di un temporada masha dushi mes. Orguyoso.

Kapítulo será i Meta lográ!

PS. Ora bo wak bèk, ki pensamentu ta resaltá di bo temporada komo studiante na Hulanda?

Ku diploma mes Dios sa!

Bo ta kòrda kon stadion di SDK tabata durante Kòrsou su promé wega pa mundial 2018?.  Awèl asina ta ora 9 mil hende topa. Segun minister nos por bolbe yena stadion pero e biaha aki ku drop outs. Ta bai hasi un aña ku minister no por spliká a base di kua estudio a yega na e sifra. Bo por duda den e sifra, pero bèrdat ta ku tur aña di nobo demasiado mucha ta kita for di skol sin un diploma.  Sin diploma e chèns ta muchu mas grandi pa subi e kaminda ku ta kondusí na desempleo, trabou ku un pago abou, pobresa i kulminá den un tremendo desafio pa nan famia, nan bario i komunidat. Sigur pa un pais chikí manera Kòrsou.

Pa poko mucha drop out ta e konsekuensia di añanan luchando ku skol. Pa otro e desishon di stòp di bai skol ta nan kontesta pa e situashon temporal den na bida. Sea mester sostené nan famia finansieramente, mester kuida nan rumannan o nan mes yu. Tin biaha alumnonan ta drop out pa motibu di motivashon o simplemente paso nan no ta mira e konekshon entre skol i “”Real Life”.  Nan no ta sinti nan konektá ku nan kompañeronan ni maestra.

“9 mil drop out ta demasiado. Ku diploma mes Dios sa”

Banda di esaki nos sistema di edukashon for di prinsipio no tabata basá riba e nesesidat di pais ni talento di e mucha. E ta un sistema imponé di ariba, efisiente i asta un tiki útil. Den grupo relativamente grandi i di mesun edat tur mucha ta siña meskos sin importá nan talento o abilidat individual. E sistema aki no nesesariamente ta malu, simplemente e no ta adekuá pa tur mucha.   Ku ki kara esnan na kabes di Schoolbestuur,  ministerio di enseñansa o na mando di SITEK ta bai trabou sabiendo ku nan ta forma parti di un sistema kibrá?.

dropout

Aunke tin vários motibu pakiko un hóben ta bira un drop out, e konsekuensianan di e desishon ta igual pa tur. Durante bida un drop out lo gana ménos i tin hopi mas chèns di resultá den prizòn kompará ku un hóben ku a kaba skol. No ta difísil pa komprondé e relashon entre drop out i krímen. Tin sufisiente rapòrt ku ta deskribí esaki detayadamente. Meskos tambe tin mas i mas estudio hasí tokante e diferente motibunan dikon un hóben ta resultá un dròp out i kiko por hasi pa prevení e epidemia silensioso aki.  A yega ora pa Kòrsou kuminsá identifiká i sostené e muchanan ku ta kore e rísiko di bira drop out.

No por sinta warda mas. Asina ku un mucha stòp di bai skol, ta un trastorno pa hink’é bèk den banki

high-school-dropout

 

Ata algun idea ku mi ta kere lo yuda baha e kantidat di drop out.  Di e maestranan di skol i penshonado ku fielmente ta sigui T’aki Mi ta Beba, awe mi kièr tende kua ta e ideanan ku nan tin pa inspirá i motivá nos muchanan pa kaba nan skol.

Konektá ku e mayornan

Ta bon konosí ku mayornan ta presentá na bòshi miéntras e muchanan ta na Kleuterschool. Asina ku e mucha bira grandi ta dos pipita di mayor so ta presentá na skol. Esnan di mas eksitoso ta e mucha ku su mayornan konosé su skema, su vaknan i ta den komunikashon ku su maestra durante aña.

Kultivá un relashon

Un maestra por resultá e diferensia entre un alumno ku ta kaba su skol o drop out. Pa e motibu aki skolnan sekundario mester krea gruponan chikitu di alumnonan bou di guia di un adulto pa reuní i krea un famia di skol. Ideal lo ta pa nan reuní regularmente durante di añanan eskolar i sostené otro .

Hasi edukashon relevante

E motibu number unu ku un mucha ta pèrdè interes den skol ta paso lokual e ta siñando no ta relevante den su bida diario. E kuríkulo di skol mester di mas empresario pa duna charla, mas young profesionals pa splika loke nan ta hasi na trabou i mas tempu pa  kore stazje.

T’aki e ta bebaaaa

Te ahinda mi ta kòrda e prome bia ku ma kwe brasa na Hato. Nos prome brasa nos prome sunchi despues di algun tempu sin ta por a hasié. Su prome bia ku e la pisa suela di Korsou. Un isla konosí i alabes deskonosí pe.

Despues di a biba hinter su bida na Aruba kaba Hulanda e la sigi su kurason i a bin biba serka mi. Pa su di bon ku un bon rekomendashon di su trabou anterior e la jega na un trabou tambe kiermen mas mihó bon biní mi no ta kere e por a risibí.

image2

Ironia di bida tabata si ku den korto tempu madam a bira mas bon “yu di Kòrsòu ku mi mes. Su kuminda nan mester tin aros blanku, Porkchop a bira su karni faborito, nos a bai baila Era i Buleria( e kier a support su paisanonan) i te hasta e punktualidat a  kambia bira esun di aki ( lesa ku nos ta jega laat kasi tur kaminda). Nos a bai bishita nos playanan ma kore kune mustre tur loke Korsou tin di ofresé; di ala di yoyo na fuik te na playa forti na westpunt i semper ora mi bira wak e mi tabata mira un sonrisa riba su kara.

Lees verder “T’aki e ta bebaaaa”

Top 10 tips voor studiesucces in Nederland

De universiteit en hogeschool op de Caribische eilanden bieden een beperkt aantal studies aan. Jongeren verhuizen daarom voor hun studie vaak naar Nederland. Dit heeft een ‘brain drain’ tot gevolg, aangezien veel afgestudeerden na afloop van hun studie niet terug keren. Het wegtrekken van jongeren is een bedreiging voor de eilanden en in het bijzonder voor de economie. Een permanente oplossing voor het probleem is niet snel te bedenken. Studententijd in Nederland kan een zeer mooie ervaring zijn als je het goed aanpakt. Als student met Caribische ‘roots’ zul je je moeten aanpassen aan jouw nieuwe woon- en studieomgeving.

Foto: Vluchtschema.nl
Foto: Vluchtschema.nl

Lees onderstaande top 10 tips om het beste uit je studententijd te halen!

Lees verder “Top 10 tips voor studiesucces in Nederland”