De dehumanisering van de mensheid.

Het is 31 december 2015.
Mijn auto heb ik net geparkeerd aan de Waaigat.
Ik loop langs Movies.
De geur van hete pis. Pishi kayente. Mi tin un pishi kayente.
Hete pis als je echt hoognodig naar de wc moet nadat je tien biertjes op hebt.
Ik slenter door.
Op mijn mooist. Je hebt van die dagen dat je jezelf echt mooi vind.
Dus niet als mensen het tegen je zeggen. “ je ziet er goed uit, terwijl je precies op die dag super klote voelt”. Dat vind ik trouwens altijd zo raar. Zie ik erg echt goed uit of voelen ze dat het helemaal niet goed gaat en is het hun manier om mij op te pimpen, te boosten, te empoweren.
Ook leuk, maar de leukste dagen zijn de dagen dat je zelf voelt dat je gewoon masterlijk bent.
Op en top. Loop ik daar.
Mijn indigoblauwe jurkje aan. Nauwsluitend. Sandaaltjes.
Haar is on fleek. Natural hair is on fleek baby.
Armbandjes. Al mijn armbandjes uit de kast. Dat zijn mijn souvenirs.
Voor mij geen ijskastmagneetjes made in China.
Nee, armbandjes uit……misschien ook made in China.

Ik loop. Ik geniet van mezelf.
Van Curaçao. De binnenstad. Van de verse geur van de pagara.
Ik loop naar mijn bestemming. De centrale bank. Afsluiting van het jaar.
Eten, vreten, dansen. Naar mensen kijken. Dat is mijn bezigheid. Heerlijk.
Kijken en luisteren. Naar verhalen. Sfeer proeven. Sfeer bepalen.

Ik ga de bocht om en ik zie haar.
Ik ga de bocht om en wat ik zie daar?
Karton, een kussen gemaakt van oude kranten.
Vier bakken vol rijst.
Ze ligt op haar zelfgemaakt en flexibele “binnen tien tellen ben ik weg” eenpersoonsmatje.
Vòòr haar vier bakken rijst.
Ze kijkt niet op.
Ze ziet me niet eens.
Ziet niet dat ik er mooi uitzie.
Dat ik een goede dag heb.
Dat het de afsluiting is van het jaar.
Ze ziet alleen haar vier bakken vol rijst.
Ze ziet dat ze nu rijst heeft.
Dat ze nu een slaapplek heeft.
Dat ze nu niet lastig wordt gevallen door alledaagse mannen die haar een niet alledaagse verzoek willen doen.

Ik steek over. Ik kijk haar niet aan.
Ik wil me niet slecht voelen. Niet op deze dag.
Het is namelijk 31 december 2015.
De afsluiting van het jaar en ik voel me goed.

Ik steek over en ik dans.
Ik steek over en ik eet.
Ik maak foto’s, selfies.
Ik lach, ik glimlach, ik schaterlach.
Ik vereeuwig het moment, maar dat moment..
Dat moment blijft in mijn hoofd.
Ik loop naar buiten en ze is weg.

De deur gaat open.
Ik kom in een ruimte. Geroezemoes. Verhalen veel verhalen.
Geen gelach.
Verhalen veel verhalen.
Ik hoor je niet.
Ik zie je wel.
Achter glas.
Jij zit achter een glas.
Oké plastic dan. Zal geen glas zijn, maar dat klinkt beter.
Ik wil je aanraken maar dat mag niet.
Je hebt het goed.
Het gaat wel goed. Je hebt een grote cel. Zeg je.
Het gaat wel goed. Ik doe onderwijs. Heb al wat certificaten gehaald.
Hoe groot een cel ook is. Je kan wel je eigen toilet, doucheruimte, plasma tv hebben.
Je zit vast. Muurvast. Kan nergens heen. Mag nergens heen is. Is bepaald.

Ik wil je aanraken, maar dat mag niet.
Aanraken is belangrijk weet je.
Weten ze dat wel.
Een knuffel, een kus.
Weet je.
Aanraken.
Aan de afspraak houden. Niet aanraken.
De dehumanisering van de mensheid.
Geen aanraking, liefde, aandacht.
Geen emotie tonen. Je bent een gevangenbewaarder.
Het raakt me niet.
Ik raak je toch aan.
Ik doe niet mee met dit systeem. Deze afspraken.
Bezoekerstijd is om. Zo snel. Drie zware deuren gaan open en dicht.
Ik sta weer buiten.

Maar het is wel mijn zoon

https://oompiestroopiesuresumendisiman.wordpress.com/wp-content/uploads/2015/12/dec-30_-10-07-1.mp3

Het is mijn zoon. Je stuurt de foto’s door.  Net op tijd voor de kranten die in de namiddag verschijnen. Voorpagina nieuws. Ik hoef de krant niet eens open te maken.  Lekker makkelijk. Ja, het blijft lekker makkelijk. Bij de Chinese toko op de toonbank. De Portugese jongedame heeft niet veel te doen en maakt er een kunstwerk van. Een kunstwerk van de namiddagkranten, die niet bestendig zijn aan de grote hoeveelheid klanten die vandaag opeens iets te lezen willen in de namiddag. Thee erbij, pan franses erbij. Namiddag krant erbij. Je voegt een bijbehorend verhaal toe. Maar welk verhaal? Het verhaal van wat er is gebeurd. Maar wat is er gebeurd? Schrijf je alleen over wat  je hebt gezien?

Of ben je al bezig met de beweegreden. De oorzaak. Het waarom.Waarom mijn zoon en niet de jouwe. Ben je een betere moeder geweest? Ligt het aan mij?Je leest en ik hoor je denken. Je leest en je vraagt je af. Je leest en je spuugt al je gal.Ik loop langs en iedereen zwijgt.Het is tuig. Het is uitschot. Het is zijn verdiende loon. Het is mijn zoon. De maatschappij lijkt blij. Als ze maar elkaar vermoorden is er niks aan de hand. Als ze maar in hun eigen gangsterwijkjes blijven.

26 schoten. Vriesvak gaat open.  Negen maanden lag je in mijn warmte. Nu lig je in de koud. Ben je koud. Zijn ze koud voor jou. In mij. Ik was zo blij. Ik was bang. Wist niet of ik wel een goede moeder kon zijn. Je was lief. Op je eigen manier. 26 dodelijke messteken. Ik schuif je jouw graf in. Is je leven minder waard omdat je een ‘choller’  was? Ik was vaak bang voor je. Ik hield van je. Ik hou nog steeds van jou. Toch geld geven. Hoef je het niet van een ander af te pakken. Een drugsverslaafde. Moeder van een drugsverslaafde. Van een crimineel, een pedofiel. Het is leven in afwachting. Je voelt het aan. Zoals dieren behoedzaam schuilen voor een orkaan. Je voelt het.  Een ‘makwaku’ die in cirkelbewegingen blijft vliegen op je eigen huis. Je voelt het.

Moeder. Slachtoffer. Ben ik slachtoffer? Heb ik schuld? Had ik meer kunnen doen? Beter moeten opvoeden? Waar ging het fout? Wie is verantwoordelijk? Iedereen wijst op mij. Ik heb je beter moeten opvoeden. Zeggen ze. Controleren. Kom eens hier? Wat heb je in die tas? Nada mama (niks mamma). Is het zo makkelijk? Het is mijn kind.  Ik moest er voor zorgen dat jij goed terecht kwam. Lukt dat niet, dan ben ik verantwoordelijk. Ik en niemand anders. Niet de buren. Ook niet de schooljuf die in groep 8 aangaf dat hij maar beter kon gaan werken. Net zomin het feit dat hij zijn vader nooit heeft gekend.

Ik ben jouw moeder. Ik heb je gebaard. Alle gebeurtenissen. Ze gaan aan mij voorbij.De dag dat je me trots vertelde  dat je weer ‘clean’ was. Of dat je iemand had geholpen met autopech. Met moederdag. Ik kreeg altijd een zelfgemaakte kaart toen je klein was. Het moment. Je ging op vakantie naar Nederland. 10 dagen weg. Die rare blik in jouw ogen.

Voor mij ben je mooi, aardig, prachtig, perfect.Voor anderen ben jij schorem, gespuis.  Vies.Rattengif van het ergste soort.Je gaf me nog een zoen. Mama mi ta bai bin. ( mamma ik kom zo) Mama mi ta bai ( mamma ik ga).Bai sin bolbe nunka mas. ( weg zonder ooit terug te keren).

Hend’i mondi nos ta?

“Unda Kòrsou ta bai?” “Kik’esaki ta para bira?!” Hopi a asta manda, no unu ni dos, pero diferente grandi despues di e bagabunderia ku a tuma lugá. Pa kiko?

Kòrsou ta un beibi. Nò, un mucha di kasi 7 aña. Nos tin hopi mas pa siña, hopi mas pa lucha i tambe hopi mas pa bringa. Si, pa BRINGA! Pero bringa HUNTU!! No pa bringa otro.

Kiko a pasa ku “union ta hasi forsa”? Kiko a pasa ku e rèspèt ku nos mester duna otro? Kiko a pasa ku madures i profeshonalismo? Kiko a pasa ku dominio propio?

Ayera señora Jacintha Constansia a laga demasiado di desea. DE MA SIA DO.

“Si pero Giselle McWilliam mes a buska. Masha ora e tabata tira palabra”.

Baho, simplemente baho. Tur dos hende. Baho.

Polítikonan den kua nos pueblo a depositá su konfiansa a mustra nan inkapasidat di solushoná un krísis polítiko, riba un isla chikitu manera esun di nos, di un manera profeshonal. Kangament’i saya den parlamento? Ta pa hende di kaya nos a vota?

Si madame McWilliam ker a tira puña na su antoho, mester a lag’é. Mata ku no haña awa ta seka di su mes. El a akusa señora Constansia inhustamente? Ministerio Públiko ta djis ey! Un kaminda hurídiko por a wòrdu kaná pa difamashon. Si ta esei tabata e problema.

Pero nò, e sistema di hend’i mondi tabata mas fasil, mas lihé pero al final mas karu tambe. Ku violensia bo ta pèrdè tur e rason i sosten ku bo por tabata tin inisialmente. Despues di un tal akto violento, simplemente señora a pèrde. Pèrdè rason i pèrdè rèspèt.

Awo mi ta bin pa boso, pueblo di Kòrsòu.

Ora tin tiroteo, atrako, ladronisia i bringamentu nos tur ta man na kabes. Nos tur ta puntra unda nos ta bai. Nos ke kore bisa ku e hubentut di awendia no ta sirbi pa nada. Pero konta ku e èhèmpel ku nos mester haña di esnan enkargá ku gobernashon di nos pais?

Señor Dos Santos a falta respet publikamente riba un vidio ku a bai rònt. Kon nos pueblo ta reakshona? Gran parti a gosa e kos masha, komparti e vidio i komenta “hahah masha bon!”.

Boso a lubida ku ora boso ta vota, boso ta hinkando futuro di Kòrsou den man di e persona en kuestion. Ta den man di hende inkapas, inmadurá ku no konosé e konsepto di aktua profeshonal nos ke laga Kòrsou? Awor ku e webu a chòk, tur hende tin mil opinion.

Boso no ta haña ku ta mas mihó pa duna boso voto na esnan ku ta mustra nan mes kapas, íntegro, madurá i inteligente sufisiente pa goberná un pais? No kualke pais! No lubida! Un pais ku ta den un tempu krusial di su desaroyo. Un pais ku awor mas ku nunka mester di union den nos pueblo i polítikonan.

Pueblo, hisa bo standarte. Paga nos ta paga, nos tin derechi di eksigi kalidat!

Ora tin bòmbòshi, tur hende ke pusha palu bòu di kandela. Pero tòg tur hende ta sorprendí awor.

Lagami kòrda boso ku no ta promé bia ku señora Constansia ta komportá su mes di un manera agresivo den públiko. Pero den parlamento a bai leu dimas.

Esaki tabata un falta di rèspèt grandi pa nos pueblo. Falta di rèspèt imenso.

Hoben desapuntá,

Nicole

Mi no ta mi mes na hulandes

Manera nan ta bisa na ingles. “Awkward!” Inkomodo! Ba sintibo inkomodo. Tur hende ta papia i hari, pero abo no ta alkansando pa kontribui na e kombersashon. Kees a hasi un wega, pero ta despues di hopi ratu b’a kompronde.

Den bo mes ba grita “aaaaaaannngg hahahahahha, awor ma kompronde!!” Pero b’a keda ketu, djis smile timidamente i sigui tende. Lisa a kuminsa konta algu, de fakto bo tambe ker a konta nan algu. Bo ker a onta di algu ku a pasa na laman tempu bo tabata chikí, pero b’a kai den paniko. B’a kai den paniko ora b’a realisá ku bo no sa e terminologia di laman i piskamentu na hulandes. Pues ba legumai. Bo’n ker a hasi bo mes redikulo.

Nan konosebo komo ketu i tímido. Pero bo no ta niun di dos kos. Al kontrario, bo stima bòmbòshi. Bo gusta kuenti kushina sòpi, yama kompinchi, prima ku bisiña bin tuma. Djadumingu atardi tabata bo kuki. Paboù di kas, bo’i pal’i indju, einan bo tabata sera i habri siman den ambiente. Ambiente ku despues ba realisá ku ta na nos islanan so e ta wòrdu brindá.

Semper b’a traha duru na skol. Hopi bon studiante. Ambisioso tambe. Manera hopi a hasi kaba, bo tambe a kue rumbo pa tera friu pa buska un mihó futuro.

Asina nan ta bisa anto. “Bai Hulanda pa bo buska papel. Paso ku papel den bo man mes Dios sa awendia. Kaba bo skol i bini bek si!”

Grandi tabata bo sorpresa ora ku b’a yega i ripara ku e hulandes ku bo kier sa bo tabata sa, esun ku nan a siñabo for di buki, apenas ta sirbi pa bo tene bo kabes riba awa.

Bèrgwensa! Bèrgwensa ba sinti ora ku bo mester a introdusi bo mes dilanti di bo klas nobo. Gaña! Ta inseguridat… Pero bo ta mucha di isla. Bo ta mucha balente. Bo a lanta para i hasi’é.

A tumabo hopi kurashi pa siña i sobrebibi sosialmente. Dikon mi ta papia di kurashi?

Paso ta rekerí un kantidat imenso di balentia pa bo papia sabiendo ku bo ta bai bisa algu robes pa drechi. Ta rekerí hopi madures pa tuma korekshon i hasi’é mihó sigiente bia. Pero ta di hasi fòut nos ta siña, un ta bèrdè?

Tambe a tumabo hopi kurashi pa sera amistat ku studiantenan òf koleganan Hulandes. Dikon? Base di un amistat ta komunikashon. Komunikashon na hulandes. Hai Dios. Por poko b’a pèrde rosea di djis kòrda bo angustia di antes.

Bo mester a papia ku bo mes. Papia pa rekorda bo mes di no lubida bo raísnan. Bo a lanta i bai mente habrí. Tremendo. Mente hanchu habrí pa siña di otro kulturanan sin huzga i tambe siña nan di esun di abo. Tur esaki danki na bo kurashi.

Apesar di tur kos, ainda bo no ta kompletamente kómodo ni na kas.

Hasiendo kompras bo a topa Els ku masha dia bo no a mira. Ku masha grasia e ta bisabo: “Heee meid! Hoe is ie?? Lang niet gezien joh!! En?? Gaat het lekker bij je nieuwe baan?”. Abo tambe, klaro, kontentu di wak e atrobe tin gana di bise “Èèèèllsseiii kontaaa? Kontent’i mirabo!!” Pero tur loke ta sali for di bo boka ta: “Ja, het gaat wel goed. En met jou ook?”

source: http://www.thoughtcatalog.com

No ta seku bo ta. Simplemente bo no ta bo mes na hulandes.

Sea ta pa un ratu òf ta pa semper bo ta biba na un otro pais, ta hopi importante pa bo sikiera purba di siña nan idioma. Esei lo yudabo pa adapta bo mes na e pais i asina sintibo mas komodo den bo bida diario. Podise asta un tiki mas felis.

E no ta fasil, pero esfuerso ta konta. No limita bo mes na bo gremio di yu di Korsou so, atende ku tur hende un tiki. Mas sabi bo lo bira sigur!

Nicole

 

This Thing Called Blogging

This thing called blogging is een raar fenomeen. Je schrijft iets en gooit het online en ineens kan iedereen het lezen. Van Obama in the White House tot Mohammed in een cybercafé in Somalië. En het is nog raarder als mensen gaan reageren. Natuurlijk is dat logisch, maar als je zit te schrijven, in je uppie, in alle rust van achter je pc, denk je er op een bepaald niveau niet aan dat vreemden deze letters gaan lezen. Dat die vreemden een kijkje gaan nemen in je hoofd. Je hart. Je angsten en je pijnen. This thing called blogging is een raar fenomeen…

Dit is mijn 44^ste en laatste blog voor T’Aki Mi Ta Beba. Het begon allemaal zo: Eind september vorig jaar mailde ik mijn guestblog naar Quenton. Het ging over iets waarvan ik het raar vond dat nog niemand iets had geschreven: Papialands. Hoe kon dat nou? Voor mij was het één van de meest obvious kenmerken van bida na Kòrsou. Ongeveer 2 weken later publiceerde hij de blog en die sloeg meteen aan! Zoveel plezier als ik had gehad met het schrijven, zoveel plezier beleefden anderen eraan met het lezen. Daarna vroeg Quenton me als vaste blogger en m’n eerste blog als vaste blogger was ook meteen een succes. Weird. En onmogelijk om die lijn vast te houden. Dat bleek ook wel. De blogs daarna werden matig of negatief ontvangen en ik kreeg er zelf ook steeds minder zin in om te schrijven.

En dat is definitely een andere fenomeen. Haters. Ik was niet voorbereid op de reacties van lezers op De Poppetjes blog en E Inseguridat Kurasoleño. Ik dacht wel dat er mensen zouden zijn die het niet met me eens zouden zijn, maar de aanvallen en stellingen over mijn persoon waren voor mij onverwachts. Mijn intentie was namelijk niet geweest om mensen te beledigen, maar zo werd het wel opgevat. Hoe anders kan de toon van de zwarte lettertjes zijn in andere hoofden he? I found out then. Op die dagen heb ik echt, ik lieg niet, met trillende handen de comments zitten lezen en een paar uur diep moeten ademhalen om me weer ok te voelen. Ik ging er beide keren vanuit dat er een gesprek kon ontstaan, waar verschillende partijen, inclusief mezelf, over en weer zouden praten. Maar dat pakte anders uit. Verschillende lezers hadden me al veroordeeld en de deur dicht gesmeten. Ik heb trouwens wat gevonden op de trillende handjes. Ik lees de hele dag de comments niet. Pas de volgende dag en dan schrijf ik een reactie. It works!

Dat men door een blog zo snel op de achterste poten gaat staan is wat mij betreft het meest verbazingwekkende aan bloggen. De tekst in een blog wordt blijkbaar gezien als een nieuwsbericht en de schrijver als authoriteit, maar dat is helemaal niet zo. De schrijver is gewoon een oelewapper cualquiera die zomaar wat woorden achter elkaar kan zetten. Wat er staat is 1 van de biljoenen meningen die er bestaan op aarde en niet belangrijker dan andere meningen. Zelf kan je nog altijd je eigen mening hebben en vooral houden. No need to attack anyone for theirs denk ik dan. Tenzij het een oproep is tot geweld of haat. Maar dan is het niet meer zomaar een mening.

Er zijn ook mensen die vinden dat ik goed schrijf en aangezien ik geen verstand heb van bloggen vraag ik dan altijd ‘maar wat maakt het dan goed?’. Dan kunnen ze het niet uitleggen, dus dan denk ik soms dat ze zomaar wat zeggen om wat te zeggen. Behalve de lezers die al m’n blogs lezen (dat zijn er maar 3 ofzo) en iemand die ik ken die vertelde dat ze m’n blog over de zee met tranen in haar ogen had zitten lezen. Toen ze me dat vertelde kreeg ik zelf natuurlijk tranen in m’n ogen! Uuugh… maar wel fijn om te weten dat ik mensen raak.

.

.

Ik denk dat het me daar sowieso om gaat: ik wil mensen raken.

.

.

En ja, soms prik ik hard. Maar dan wordt je tenminste wakker. En ga je nadenken. En ga je het misschien niet met me eens zijn. En dat kan. Maar vertel dan hoe jij het ziet. En waarom je het zo ziet. Dát is wat ik wil weten! Can we disagree but still respect eachother? Mooi. Dan zijn we ok. Jij en ik.

Peace out en misschien tot in the blogosphere.

Nos tur ta hasi brua

Ma lanta ta kome bonchi kòra tur djaluna, paso mi mama ta bisa ku  esei ta pone ku henter siman lo tin kuminda riba mesa.Mi tata ta un hòmber ku ta traha warda, anto ora e tinku traha mardugá den kuaresma ku e bini kas bek, e ta drenta kas ku su lomba paso niun spiritu malu no ta drenta su kas.Un kos ku por a ponemi keda sin drumi pa 40 dia.

Pero for di dia ku mi a bin biba Hulanda tur e miedunan ei a disparse. Semper mi ta bisa mi mihó amiga: “Na Hulanda no tin spiritu”.

Nos ta bin for di un pais kaminda kerensia ta hunga un ròl hopi grandi. Pero na mes momentu bo huza e palabra brua, tur hende ta dal sera. Hopi hende tin e idea ku brua ta solamente Altagrasia di Sabaneta ku ta ranka lenga di lagadishi pa sera boka di su enemigu. Sin realisá ku e palabra brua ta un término hopi mas amplio ku ta forma parti di nos tur su bida.

Brua ta un palabra ku ta para pa tur kerensia ku no ta kai bòu di ningun praktika spiritual ku ta konosí. For di miramentu di destino, traha ku spiritu malu te ku bebementu di sierto yerba pa sanashon.

E orígen di e palabra brua ta sintá den e palabra bruá, pues ta diferente kerensia i praktikanan bruá den otro ku a forma un kategoria riba su mes.

Den mi opinion brua ta un di e herensianan di mas riku ku kultura antiano a heredá. Anto enbes di purba ofendé otro yamandonan hasidó di brua, mihó nos kuminsa eduká nos mes i siña apresiá e kosnan ku nos tin.

Edukando mi mes tokante e tema aki mi a bin realisá ku brua den su totalidat a hunga un ròl grand ii importante den formashon di mi identidat. Semper mi tabata un persona ku tin un fasinashon hopi grandi pa tur kos místiko òf magiko. Anto mi ta konvensí ku esaki ta bin for di mi kresementu.

Semper ku mi bai mi wela e ta kontami e mesun historia; dia mi tabata chikitu mi mama a bai un fiesta kumi i ora mi a bini kas mi tabata yora so. Mi tanta ku tabata stimami masha hopi mes a harma na e momentu ei un hèmber ku awa ku yerba i blòus pa bañami ku n’é. Mèi mèi di e ritual aki dor di un deskuido e hèmber a dònder abòu, basha ami ku yerba ku tur afó.

Ami ku mi wela ta hari i nos ta sigi ku e dia.

Pero loke ami a siña di e historia aki ta ku nos hendenan ta gusta protega nos sernan kerí. Nos ta bisti yu man pretu, kontra i hunta nan ku blous pa proteganan kontra mal wowo i mal hairu.

Awor aki ku fin di aña ta den porta nos tur ta kumpra hopi sèn na klapchi pa nos tira rondó di kas 12or di anochi pa habri aña bon.

Dònderbos i pagara mester zona duru pa kore ku tur spiritu malu, pa nos drenta aña nobo ku kos bon so. Un ritual mas ku nos ta hasi pa protegá nos sernan kerí.

Brua ta hopi diverso i ta importante pa eksplorá esaki pa konsientisá nos mes.  Ban stop di mira tur kos ku wowo negativo pasó esei por stroba nos di siña hopi kos bunita.

No lubida ku ora bo sensia kas fin di aña aki, ta brua bo ta hasiendo.

Kevin Osepa

 

Tin basta ( Boneriaanse uitdrukking)

 

Ta ken su falta?

Ta ken mester duna falta? Ken mester duna sankshon?

Mester sankshoná, kuestioná, huzga, humilia.

Papia, mas bo papia mas nan sa.

Mas bo komparti, mas hende sa.

Mas hende sa. Mas.

Nos ta bibando den un bida kaminda bida a bira biba riba bida di otro.

Subi riba lomba djesun.

Bai for di chanchan dje otro, pa bolbe subi riba kabes di esun prime,..

Pa bòltu baha for di garganta djesun ku bo tin choká.

Ta Bürt pa bart.

Tur hende sa.

Bürt pa bürt.

Niun hende no sa.

Ma tòg . Ai esta dushi ta ora ku bo por papia dje otro sin wak den bo mes toko.

Bo mes seno, bo mes kuí.

Antes ta hasi malu.

Ta konta un dos tres.

Tur hende a lubida.

Pakiko mester korda? Tatin ku  rekordá.

Duna stèmpel.

Saka trofeo.

Nos ta bibando den un époka kaminda mester kibra ku tabu.

Nan di. Ken di?

Nan. Ami no.

No. Nan.

Nan di ku mester papia palabra kla.

Mester bisa e kos manera e kos ta.

Habrí. Na grandi.

Pa tur hende sa.

Sin a planta un simia di pas.

Di humildat.

Di no huzga.

Di no subi ba.

Nò, mester kaba ku tabu awe. Awor. Un bes. Un djis.

Niun despensa, pordon, nos no ta tene kuenta.

Nos ta habri’afó, konta.

Hasi e problema mas grandi.

Traha historia. Kologá un bara di joyas falsu na un kuenta.

Kambia figura. Kontrikante a bira viktima. Ta kon e kos tabata? Minsa.

 

Ta ken su falta ku hoy en dia bida di hende ta mas importante kesun dimi mes.

Gastando orasnan ku bo por a uza pa mas miho.

Tiki tiki e ta sluip yega.

Bo ta rabia ora bisa un ko.

Esaki ta bo manera di dibertí.

Ku blasfemia, kalumia.

Ku bida di hende, energia di hende, kos di hende.

Ta buska falta serka tur otro.

Menos bo mes.

Bo ta simplemente un marionèt di palu fini traha.

Ku ta swak, ta kana kibra, ta bolbe lanta mal di plak.

Bo leim ta un leim yená ku redu, sentimentu miksto pa ku felisidat di otro.

Lo bo keda kana kòkoi kòkoi.

Te ora bo siña ku bo tambe tin falta.

Ku bo por stòp.

Ku no tin nodi di sigi.

K’e kos por para serka bo.

Bo tambe tin falta.

Mi tambe tin falta.

Blijven of Terugkeren na jouw studie?

Geheel volgens traditie tekenen velen voor een (studie) lening. Elk jaar vertrekken rond de 300 antilliaanse jongeren naar Nederland voor verdere studies. Te veel studenten uit de voormalige Nederlandse Antillen redden het niet. Officiële cijfers zijn er niet, aangezien het dan pijnlijk duidelijk wordt dat de verantwoordelijke instanties massaal falen in de begeleiding.

Na het succesvol afronden van hun opleiding staan duizenden Antilliaans-Nederlandse jongeren voor de keuze. Ervaring opdoen of terugkeren zoals afgesproken. “Ki dia bo ta bini bèk?” (wanneer kom je terug?) wordt meteen het meest gestelde vraag. Gevolgd door de populaire kreet “Kòrsou mester di bo!” (Curaçao heeft je nodig)

Velen willen na hun studie niet meer terug naar de eilanden.

Studente Alfie Vanwyngarden en afgestudeerde Quinlan de Windt, discussiërden bij Kwesties (programma op NPO Radio 1) over blijven of terugkeren na een studie in Nederland. Bekijk het fragment, vorm jouw eigen mening en deel het met ons.

Video Credit:NTR Kwesties 

 

Lagami na pas awe

Awe mi’n ke papia ku niun hende. Si tabata por lo mi a piki mi bulchi, drenta avion, bai China. Nò, defakto, lo mi no mester yega asina leu. Mi por djis drenta un bùs na stashòn i wak na kua siudat e ta bahami.

Nò, warda, lagami pensa kla. Mi lo mester plania e kos aki mas mihó. Que hubo mi piki djis un par di kos den un tas i bai dal un keiru den mundu? Pero kon mi ta hasi kome e ora ei? Paso mi no tin sèn wardá pa hasi kos di bon bida. Ai, mi no mester wòri mi kabes. Mi por buska kualke djòp pa mi sobrebibí. Hopi hende ta hasié, un ta bèrdè?

Porta lo mi kome pan bashi i bebe awa lòu, pero por lo menos lo mi ta felis. Mi ta spera antó.

Hmmmm, mi famia awor? Nan lo rabia ku mi? Mi amistatnan awor? Mi lo pèrdè tur? Nan lo no komprondemi. Pero al final, ta awor mi mes a kuminsa komprondé mi mes. Riba djé, tur hende ta wak pa nan mes.

Pero ta kiko a bai robes? Dikon mi ke kore bai? For di kiko mi ke hui bai?

Analisando mi bida, e ta okei. Por supuesto, tur hende tin nan kosnan. “Dios no ta dunabo un krus ku bo no por karga”. Pero en general, mi no mester keha. Kosnan por ta krekeché tin dia, pero semper mi a keda wak dilanti. Semper m’a purba tene mi kara na laira.

Skol ta bai bon. Tur dia mi ta drumi ku mi barika yen i bòu di mi mes dak. Pero e preshon… e ta kansami tin bia.

Kua preshon?

Mi mes no sa kua preshon eksaktamente. Pero un ansiedat a drentami i dunami gana di hui for di tur loke ta familiar i konfortabel. Diripiente mi ke un otro bida.

Awor mi no ke djis bai kèiru i bini bèk. Awor mi ke kambia di kas, kambia di siudat, kambia di universidat, kambia di pais, kambia di kiko mas?

Si bo wak bon… mi no por kambia mi mes. Bon ya, mi por drecha mi mes sí. Mi por traha riba kosnan ku por mihó. Di paden i pafó. Pero mi no por kambia mi mes, ni maske mi bai bèk i nase di nobo.

Tin bia bida ta bira dimas. Kada ken por eksperensia esaki na nan propio manera. Porta pa unu esaki ta un suseso grand i traumátiko i pa otro e por ta un sekuensia di kosnan chikitu ku al final ta yena bo kana.

Anto segun mi ta ora bida duna nos e sintimentu ku tur kos ta dimas nos ta haña e gran deseo pa kore bai i disparse, djis pa un time-out.

Pero al fin al kabo, kore bai no ta solushona nada. Kore bai no ta siñabo ni un lès. Sí, lès. Pasó tur loke nos ta pasa aden ta pa siña nos algu. Sea pa bo sa kon aktua sigiente biaha òf pa bo sa kon pa kontrola bo mes i bo emoshonnan den futuro.

Pues ora bo haña un deseo imenso pa disparse i kuminsa di nobo leu for di tur hende, kòrda ku ta ku bo mes lo bo bai.

No kore pa problema ni pa emoshonnan ku bo ta kere bo no por atende ku n’é. Para duru den bo sapatu manera un palu di muhé òf hòmber i enfrentá bida. Felisidat? Mañan mes lo bo mira.

Djis dal un baño, hala rosea i purba disfruta di kosnan bunita den bida.

 

Nicole